Często podczas spotkań z pacjentami pada komunikat “Chcę być asertywny”, “Chcę umieć mówić to co myślę”. Jest to moment, gdy rozwijamy temat asertywności i wspólnie analizujemy czym właściwie jest umiejętność bycia asertywnym; i czy na pewno chodzi o mówienie wszystkiego co się myśli?
Gdy słyszymy, „bądź asertywny” pierwszym skojarzeniem jest umiejętność odmawiania i bronienia swoich racji. Jednak bywa, że błędnie rozumiemy ten typ zachowania. Przede wszystkim ogromne znaczenie ma właśnie sposób w jaki zwracamy się do innych.
„Chcę być asertywny„, czyli jaki?
Chcę otwarcie wyrażać swoje myśli, zachowywać się zgodnie ze swoimi potrzebami, dbać o to aby moje prawa były uwzględniane i respektowane. Chcę móc odmawiać innym, zmieniać zdanie, być traktowany z szacunkiem. Ufam sobie, akceptuje siebie, daję sobie prawo do popełniania błędów Jednocześnie chcę szanować innych, ich prawa i potrzeby. Zakładam w relacjach partnerstwo, wierzę, że zainteresowane strony są równe i mają prawa do własnych racji. Jestem także świadomy, gdy ktoś nie zachowuje się wobec mnie w porządku i umiem na to zareagować opierając się na faktach. Nie tkwię w sytuacjach, które są dla mnie krzywdzące i dysfunkcjonalne.
Styl komunikacji osoby asertywnej jest łatwo zauważyć, poznamy go po tym, że jest
- Stanowczy ale grzeczny
- Jasny (przekaz okazuje szacunek sobie i innym)
- Działanie i ekspresja jest spójna ze słowami
Sposób formułowania prośby którą kierujemy do drugiej osoby ma ogromne znaczenie
Jak ją sformułować? Warto rozpoczynać zdanie według poniższego schematu:
- Byłabym/Byłbym wdzięczny/wdzięczna gdybyś….
- Chcę…
- Chciałbym/Chciałabym, żebyś….
- Czy mógłbyś/mogłabyś, zrobić coś dla mnie…
Jakie cechy powinna mieć wypowiedź asertywna?
Warto, aby nasza wypowiedź była:
- prosta, konkretna
- nieosądzająca
- stanowcza
- nieobwiniająca
- nieprzepraszajaca
- prośbą, a nie żądaniem
Jest cienka granica między dbaniem o swoje potrzeby, a byciem zbyt stanowczym. Pamiętajmy, że rozmowa o naszych potrzebach i granicach nie musi od razu stawać się walką. Niektórzy odbiorcy mówią, że osoba asertywna to taka, która za wszelką cenę chce żeby było tak jak ona chce. Takie zachowanie zdecydowanie nie jest zaliczane do asertywności.
Asertywność warto traktować jako narzędzie do wdrażania zasad i umiejętne wyrażanie potrzeb. Kiedy komunikujemy się z innymi ludźmi warto zwrócić uwagę na to czego doświadczamy. Pamiętaj nie tylko o tym, czego aktualnie doświadczasz (myśli, emocje, zachowania) ale również o tym, czego mogą doświadczać inni. Inni mogą mieć podobną lub zupełnie inną perspektywę danej sytuacji.
Nie jest łatwo być asertywnym, ale warto
Często gdy zadbamy o swoje granice i potrzeby, odmawiając innym/nie zgadzając się na coś bywa, że odczuwamy poczucie winy. Więc zdarza się, że przyjmujemy czyjąś prośbę wbrew swoim chęciom i sytuacja się powiela ponieważ zaczynam odczuwać złość lub czujemy się wykorzystani z uwagi na to, że się zgodziliśmy.
Tutaj z pomocą przychodzi nam nauka umiejętności asertywności. Warto zauważyć swoje myśli samokrytyczne
“Powinnam była się zgodzić”
I odpowiedzieć na nie:
Przecież wytłumaczyłaś danej osobie dlaczego nie możesz się na coś zgodzić.
Gdybym się zgodził to czułbym się niekomfortowo – mam teraz dużo na głowie, przecież mogę pomóc innym razem.
Nie jest moim obowiązkiem zgadzać się na wszystko o co jestem poproszona.
W rozwijaniu umiejętności asertywności nie chodzi o wyuczenie się powyższych formułek, ale o znalezienie takiej formy określeń, słów, które to będą dla nas komfortowe i będziemy czuli się w porządku wobec siebie i innych będąc asertywnymi.