Jak wygląda pierwsza wizyta u psychoterapeuty poznawczo behawioralnego? Czego możemy się spodziewać i czy konieczne jest przygotowanie do niej?
Osoby, które szukają wsparcia i rozważają rozpoczęcie psychoterapii często zastanawiają się jak ma wyglądać pierwsza konsultacja, wizyta u psychoterapeuty. U niektórych budzi to silne obawy do tego stopnia, że mimo przeżywanego cierpienia odkładają decyzję o umówieniu się na wizytę. Wiele osób zadaje sobie pytania: Jak mam przygotować się idąc na pierwsze spotkanie z terapeutą? Jak to będzie wyglądać, o co będę pytana/pytany? Czy od razu muszę decydować się na systematyczne spotkania? Jaki ma być cel terapii? Czy wystarczy mi jedna wizyta? Czy terapeuta nie pomyśli, że mój problem jest nie do rozwiązania lub zbagatelizuje to co mówię? Poniżej postaram się wyjaśnić czego można się spodziewać.
Jaki ma być cel terapii?
Pierwszą ważną kwestią, z której warto zdać sobie sprawę, jest świadomość, że podczas pierwszych spotkań z terapeutą zupełnie naturalną trudnością może być dla nas sprecyzowanie i konkretne zdefiniowanie tego czym chcielibyśmy się zająć w trakcie terapii. Nie raz czujemy, że przez dany problem brak nam satysfakcji z życia, potrzebujemy wsparcia, chcielibyśmy aby coś się zmieniło, zdajemy sobie sprawę, że nasze potrzeby emocjonalne nie są zaspokojone, mamy poczucie, że mamy dość danego sposobu funkcjonowania, jednak sami nie wiemy co dokładnie czujemy i co mamy z tym wszystkim zrobić. Spotkanie z terapeutą służy przyjrzeniu się naszej bieżącej sytuacji. Jego rolą jest dopytanie nas o dane trudności o to co ewentualnie chcielibyśmy zmienić w swoim życiu. Natomiast cel spotkań zazwyczaj udaje się doprecyzować wspólnie po kilku spotkaniach konsultacyjnych. Więc nie warto narzucać sobie presji.
Czego możesz spodziewać się na pierwszych spotkaniach z terapeutą poznawczo-behawioralnym?
Podczas pierwszych spotkań możemy spodziewać się pytań dotyczących aktualnego funkcjonowania (apetytu, jakości snu, koncentracji, objawów fizjologicznych z ciała-napięcia/ból, używek) i bieżącej sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, zawodowej. Terapeuta zapyta o to:
Co jest bezpośrednim motywatorem (powodem) zgłoszenia się na terapię? Co sprawiło, że właśnie teraz postanowiłem/am pojawić się na konsultacji?
Jak moim zdaniem doszło do powstania zgłaszanych trudności, jakie moim zdaniem przeszłe i obecne wydarzenia wpłynęły na ich powstanie?
Dlaczego problemy nasiliły się lub pojawiły w danym momencie, oraz jakie były poprzednie próby poradzenia sobie z nimi?
Na pierwszym spotkaniu poruszona zostanie kwestia kontraktu terapeutycznego, czyli ustnej lub pisemnej umowy określającej ogólne zasady pracy terapeutycznej, superwizji terapeuty, tajemnicy zawodowej, czasu trwania sesji, zasad ich odwoływania, miejsca spotkań itp.
Podczas kolejnych spotkań terapeuta spyta o ważne dla nas wydarzenia z przeszłości. Przeprowadzi z nami tzw. wywiad. Możesz spodziewać się pytań dotyczących dzieciństwa, okresu szkolnego, a także twoich bliskich. Mogą pojawić się pytania odnośnie pracy, spędzania wolnego czasu. Zdarza się, że zostaniesz poproszony o wypełnienie kilku kwestionariuszy, których wynik zostanie omówiony wspólnie na sesji.
Czy wystarczy mi jedna wizyta?
Często mamy też nadzieję, że otrzymamy pomoc na pierwszym spotkaniu. Wielokrotnie dzięki podzieleniu się tym co jest dla nas trudne czujemy zrozumienie, ulgę i wsparcie. Jednak zazwyczaj jest to dopiero początek pracy nad zgłaszanymi trudnościami.
Czy psychoterapeuta nie pomyśli, że mój problem jest nie do rozwiązania lub zbagatelizuje to, co mówię?
To częsta obawa wynikająca z naszego negatywnego postrzegania siebie. Na co dzień nie poruszamy tak intymnych i trudnych dla nas treści z innymi, przez co zakładamy, że to tylko my przeżywamy dane trudności lub nie radzimy sobie z problemami, a tak nie jest. Psychoterapeuta jest fachowcem, który został przygotowany (studia psychologiczne i profesjonalna szkoła psychoterapii, regularne superwizje) do tego, aby pomóc osobom borykającym się z różnymi problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym i potrafi wykazać się autentycznym zaangażowanym podejściem w relacji z pacjentem. Jeśli zdarzy się, że nie zajmuje się danym zagadnieniem może przekierować nas na konsultację do innego specjalisty (terapeuty uzależnień, neurologa, psychiatry, dietetyka).
Będzie miło, łatwo i przyjemnie? Niestety nie zawsze.
Dzięki temu, że jesteśmy wysłuchani, akceptowani, otrzymujemy zrozumienie, odczuwamy zaspokojenie naszych potrzeb emocjonalnych. Jednak aby móc zmienić pewne niesłużące nam nawyki myślowe i dysfunkcjonalne zachowania, konieczne bywa przyjrzenie się doświadczeniom, które doprowadziły do ich utworzenia, co może powodować przeżywanie przez nas trudnych emocji/dyskomfortu psychicznego. Dzięki temu, że odbywa się to w bezpiecznych dla nas warunkach, możemy nauczyć się tolerować/akceptować/rozumieć dane emocje, nauczyć się je regulować i zmieniać wzorce/schematy zachowań.
Czy od razu muszę decydować się na systematyczne spotkania?
Są osoby, które chcą od razu umówić się na pracę nad konkretnym celem, bywa tak, że byli już na innych terapiach. Jednak nie każdy, kto zgłasza się na konsultację, musi decydować się na podjęcie regularnej terapii. Czasami chcemy nazwać pewne trudności, określić swoje potrzeby, a gotowość do pracy z nimi może pojawić się dopiero za jakiś czas i jest to jak najbardziej w porządku.
Na czym polega psychoterapia poznawczo behawioralna ang. Cognitive Behavioral Therapy – CBT)?
Jest to terapia oparta o współczesne teorie dotyczące funkcjonowania psychicznego człowieka. Skuteczność stosowanych w jej ramach metod została zweryfikowana naukowo. Istotnym wzorcem, na którym skupia się terapia jest wpływ myśli, emocji i zachowania na codzienne funkcjonowanie pacjenta. W trakcie sesji teraputycznych terapeuta pomaga pacjentowi zidentyfikować myśli automatyczne, które pojawiają się w problematycznych sytuacjach. Ważnym elementem jest też psychoedukacja prowadząca do rozumienia mechanizmów podtrzymujących dane trudności. Relacja pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą opiera się na zasadzie współpracy. Nieodłącznym elementem terapii jest aktywny udział pacjenta (praca poza sesjami), który dzięki wzięciu odpowiedzialności za zmianę umożliwia osiągnięcie pożądanych rezultatów. Celem jest nabycie takich umiejętności, aby samodzielnie radzić sobie z bieżącym problemem i móc zmierzyć się z pojawiającymi się trudnościami w przyszłości.
Padesky, C., A. i Greenberger, D. (2017). Umysł ponad nastrojem. Zmień nastrój poprzez zmianę sposobu myślenia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Popiel, A. i Pragłowska, E. (2008), Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat.